CANTERBURY – Canterbury is bekend vanwege zijn kathedraal. Alleen moet het monumentale bouwwerk af en toe een grondige opknapbeurt hebben. Al 2,5 jaar wordt er gewerkt aan de binnen- en buitenkant van wat bekend staat als het centrum van de Anglicaanse kerk in de wereld. De totale renovatie gaat zeker nog 2,5 jaar duren. In al die tijd is de kathedraal gewoon geopend voor het publiek. Alhoewel een flink deel in de steigers staat, is er nog veel te genieten.
Door John Spijkerman
Bij binnenkomst in de kathedraal staan de gidsen op een rij. Ze zijn herkenbaar aan de oranje sjerp die ze dragen met daarop vastgespeld een broche met de tekst Canterbury Cathedral.
Assistent Anita vertelt me het een en ander over de renovatie. Ze legt uit dat de kathedraal zichzelf moet bedruipen en geen subsidie ontvangt van de regering. Om de kathedraal open te houden en alle activiteiten die er plaatsvinden te kunnen voortzetten, is elke dag 18.720 Pond nodig. Op jaarbasis is dat bijna 17 miljoen Pond. De kathedraal is een belangrijke werkgever met 330 betaalde werknemers. Daar bovenop komt dan nog een leger van 600 vrijwilligers. Dat de renovatie kan plaatsvinden is vooral te danken aan een bijdrage van 5 miljoen Pond van de Britse staatsloterij. De keuze om geen subsidie te vragen bij de staat voor het onderhoud en de renovatie van de kathedraal, is ook een principiële. Op die manier blijft de kerk gevrijwaard van mogelijke overheidsbemoeienis. Om het onderhoud aan de kathedraal te kunnen betalen, wordt er entree geheven, 12,50 pond per volwassen bezoeker. En er bestaat een stichting ‘Friends of the cathedral’. Mensen kunnen in hun nalatenschap de kathedraal begunstigen.
De kathedraal wordt nog steeds gebruikt voor zowel bruiloften als begrafenissen. Er is een conferentiecentrum en er worden evenementen georganiseerd. Dagelijks worden er drie diensten gehouden, bijna 2000 kerkdiensten per jaar. En elk uur wordt er gebeden door een dominee.
Sinds mijn laatste bezoek, een jaar of dertig geleden, is er hier niet veel veranderd, zegt Anita. Maar er worden nu wel exposities gehouden met modern glaswerk. Het meest opvallende glaswerk hangt in het centrale deel, middenschip, van de kathedraal. ,,De kathedraal probeert onderdeel te zijn van de moderne wereld en wil niet alleen een middeleeuws reliek zijn.”
Anita geeft me wat historische informatie. ,,Op de plek waar de kathedraal staat, heeft al 1400 jaar een kerk gestaan. De kathedraal zelf werd gebouwd na de invasie van de Noormannen in 1066. Een deel raakte in verval en werd hersteld in de 15e eeuw. Andere stukken werden bijgebouwd. De kathedraal kreeg dus in een periode van honderden jaren zijn huidige vorm.
De kathedraal werd ooit gebruikt voor het slaan van munten, maar nadat dit leidde tot een grote brand, werd besloten dat er niet meer gemunt mocht worden.”
In de Tweede Wereldoorlog moest de kathedraal worden beschermd. Kostbare glas in lood ramen werden elders opgeslagen. En de Duitsers gooiden brandbommen. Als die op het dak terechtkwamen, bestond het gevaar dat de kathedraal zou afbranden. Op het dak liepen daarom brandweermannen, die meteen in actie kwamen als er brandbommen werden geworpen. In de vloer in de kerk is een plaque aangebracht voor de dappere brandweermannen, die de kathedraal hebben beschermd. Op andere plekken in Canterbury richtten de brandbommen meer schade aan. Een deel van het historisch Canterbury werd in de as gelegd en moest worden herbouwd.
,,In Butcher Street moesten ze een brandgang maken om te voorkomen dat het vuur zou overslaan naar de kathedraal. Toen deden ze allerlei Romeinse archeologische vondsten. Canterbury is ook een Romeinse stad. Als je je kelder in Canterbury wilt verbouwen, moet je de archeologen binnenlaten. We kennen imiddels het Romeinse stadsplan, de Romeinse straten en bronnen, een Romeins theater, maar alles het ligt verborgen onder de huizen.”
Ze is tegen Brexit. ,,Ik ben een Europeaan. Ik kom uit Noord Ierland, maar ben niet van de protestantse kant. Ik ben opgegroeid in een katholiek milieu. Mijn grootvader is gestorven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ierland werd toen bestuurd vanuit Londen. De Britten stelden Home Rule, zelfbestuur, in het vooruitzicht als de Ieren zich achter Groot Brittannië zouden scharen.” Anita is assistent op de vrijdagmorgen. ,,Maar ik wil dat niet voortdurend doen. Ik ben ook nog stadsgids. Ik ben zogenaamd met pensioen. Ik wil niet te veel doen en altijd. Ik wil ook nog wat vrije tijd hebben.”
Even later kom ik Jean Mayhew (78) tegen. Ze is dominee. Elk uur wordt er vanaf de kansel gebeden en kunnen bezoekers – als ze dat willen – een vertrouwelijk gesprek voeren met de dienstdoende dominee. Vanochtend is dat Jean Mayhew uit Maidenhead. ,,Ik ben eigenlijk met pensioen, maar we doen dit volgens een roulatiesysteem. Omdat er zoveel predikanten zijn, die dit willen doen, word ik niet heel vaak ingeschakeld. Ik ben in juni begonnen, maar
het is heerlijk om te doen. Dingen worden in vertrouwen gezegd. Dat maakt het makkelijker bepaalde gevoelige zaken uit te spreken.”
De eerste vrouw met wie ik gepraat heb, kwam uit India. Er is veel slechte publiciteit in de media geweest over het misbruik van kinderen door priesters en nonnen in de katholieke kerk. Deze vrouw zei ‘Ik wil hier al m’n hele leven naar toe om God te danken voor de fantastische nonnen die de school leidden waar ik woon’. Het was heerlijk om met haar te bidden. ‘That so lifts your soul’.”
Jean ontmoet mensen met verdrietige verhalen.,,
Het is fijn om hun gezichten te zien oplichten als ik met ze bid. Dat ze zeggen ‘Dat was precies wat ik bedoelde’. Het is fantastisch om aan het eind van zo’n gesprek te zien dat de tred van zo iemand wat lichter lijkt te zijn.”
Jean heeft ook in Noord-Ierland gewoond tijdens The Troubles, de strijd in Noord-Ierland tussen katholieken en protestanten van 1969 tot 1998. Uit die tijd kent ze een religieuze organisatie, Cornerstone, die probeerde troost te bieden aan de slachtoffers van het geweld. Als er weer iemand was vermoord, gingen twee mensen van die organisatie, een katholiek en een protestant samen op bezoek bij de getroffen familie. ,,Zij wilden die wraakcyclus doorbreken. Ik vond dat zo moedig. Je riskeert je leven. Er was een situatie waar de vader van de weduwe een van de twee te lijf wilde gaan, maar de dochter voorkwam dat en zei ‘No, I’m glad you came to see us. Thank you for coming’. De weken en maanden daarna gingen ze terug om de familie te bezoeken. Ze vonden dat belangrijk. En als iemand z’n woede op hun wilde afreageren, hielp dat misschien de angel eruit te halen. Want het gevaar bestond dat de jonge mannen van het gezin zich uit wraak na zo’n aanslag zouden aansluiten bij de paramilitairen.”
En dan realiseert Jean zich dat het al 13.01 uur is, excuseert ze zich en stuift de preekstoel om de mensen in de kerk welkom te heten, te bidden en te vragen om bescherming en steun.
‘May God be near to defend you
Within you to refresh you
And around you to preserve you.
Today and always’.