ARTICLAVE – Jongeren die zich interesseren voor politiek en die al op jonge leeftijd lid worden van een politieke partij. Heel veel kom je dat tegenwoordig niet tegen. Natuurlijk zijn er vele jongeren die zich willen inzetten voor een groot thema als klimaatverandering en die meedoen aan demonstraties of zich op andere manier laten horen om aandacht te vragen voor dit probleem, maar iemand die al op 15-jarige leeftijd lid wordt van een politieke partij? Tijdens mijn verblijf in Articlave in het kiesdistrict East Londonderry heb ik een uitvoerig gesprek met de nu 17-jarige Joe Hutchinson. Een bijzondere jongeman uit het kleine plaatsje Macosquin, vlakbij Coleraine. Joe sloot zich op 15-jarige leeftijd aan bij The Alliance Party.
Joe komt uit een protestants-unionistisch gezin en uit een dorp dat vroeger bijna helemaal unionistisch was. Hij heeft zich aangesloten bij Alliance, een sociaal-liberale partij in Noord-Ierland die er voor zowel protestanten als katholieken wil zijn. The Alliance zegt iets te willen doen aan de dagelijkse problemen waarmee Noord-Ierland te maken heeft: het gesegregeerde onderwijs, de lange wachtlijsten in de gezondheidszorg en de slechte infrastructuur. De partij wil niet blijven steken in een wij-zij wereldbeeld, maar aanpakken voor alle inwoners van Noord-Ierland. ,,Het gaat niet om groen of oranje’’, zegt Joe. Het gaat niet om een keuze voor een Verenigd Ierland of voor het behoud van de Unie.
,,Macosquin is een klein dorp, 200 tot 300 inwoners, ongeveer twee mijl verwijderd van Coleraine”, vertelt Joe. ,,De laatste tijd is het heel erg veranderd. Een paar jaar geleden was het nog zwaar DUP, maar sinds kort gaan sommige mensen die vroeger DUP stemden, niet meer stemmen, omdat ze zich niet meer vertegenwoordigd voelen. Ik ken een paar mensen die van DUP zijn overgestapt naar Alliance en ik ken er ook twee die zijn overgestapt naar Sinn Fein. Maar bij deze ‘First Past The Post’ verkiezingen, denk ik dat mensen weer in stamverband gaan stemmen.’’ Toch ziet hij kansen voor The Alliance Party. ,,Maar als de DUP en Sinn Fein erin slagen er een ‘oranje-groene’ verkiezing van te maken, wordt het moeilijk. Dan vallen mensen terug in patronen die ze gewend zijn.’’
Als jong Alliance partijlid vindt Joe dat Noord Ierland de verschillende gemeenschappen in het land eerst moet verenigen, voordat Noord Ierland een keuze maakt voor het Verenigd Koninkrijk of voor Ierland. ,,We moeten er eerst voor zorgen dat Noord Ierland werkt. We moeten de samenleving bij elkaar brengen. En dan over tien, twintig of dertig jaar moeten we een besluit nemen of we deel willen blijven uitmaken van het VK of van Ierland.’’ Klimaatverandering. vindt hij ook een belangrijk punt. ,,Het Alliance standpunt om in 2030 CO2 neutraal te zijn, is ambitieus, maar dat moeten we doen. En ik vind het ook belangrijk dat Alliance wil dat je kunt stemmen als je 16 bent.’’
Maria
Joe komt net uit school en heeft zijn schooluniform nog aan: Op zijn rechterschouder is het logo zichtbaar van het Loreto College. ‘Maria Regina Angelorum’, ‘ Maria, koningin van de engelen’ . Het moet de kinderen die het schooluniform dragen herinneren aan de beschermende aanwezigheid van Maria. Een protestantse jongen die rondloopt met het embleem van een katholieke school op zijn blazer.
Twee jaar geleden zat Joe nog op een staatsschool waar de meeste protestantse kinderen naartoe gaan. Maar de studierichtingen die werden aangeboden, waren beperkt en op de katholieke school was de keuze veel uitgebreider. Joe richt zich op politiek, religieus onderwijs en economie. Voor ons klinkt het heel normaal, maar in Noord-Ierland is het voor een protestantse jongen best een grote stap.
,,Het is nu wat normaler’’, zegt hij. ,,Op mijn nieuwe – katholieke – school is 20 of 30 procent van de leerlingen protestants. Op mijn vorige school was de meerderheid protestants.’’ Noord-Ierland kent niet veel scholen voor zowel katholieken als protestanten, maar volgens Joe verandert het dus langzaam. ,,Steeds meer ouders zeggen niet langer ‘Dat is een protestantse school’ en ‘Dat is een katholieke school en daar kan ik m’n kinderen niet naartoe toesturen’. Veel verschil is er niet tussen de scholen, vertelt Joe. ,,De vakken zijn hetzelfde, de leraren geven op dezelfde manier les.’’ Alleen op het gebied van sport, zijn er verschillen. ,,Op mijn oude – protestantse – school waren de belangrijkste sporten voetbal en rugby, Britse sporten. Op mijn nieuwe – katholieke – school zijn er meer Ierse sporten zoals hurling.’’ Als hij zijn middelbare school heeft afgerond, wil hij politicologie studeren, of aan Coleraine University of aan Queen’s in Belfast. In vergelijking met vroeger is het moeilijker om naar de universiteit te gaan. Er worden meer diploma’s gevraagd en het is ook een stuk duurder geworden.
De DUP heeft er profijt van om tijdens deze verkiezingen zo min mogelijk over Brexit te zeggen, zegt Joe. ,,Veel unionistische stemmers stemden Remain. Als de DUP er met deze verkiezingen een sektarische strijd van maakt, werkt dat in het voordeel van de partij, Ze zeggen dan ‘Als je niet voor ons stemt, krijg je een verenigd Ierland’. De DUP zegt ook ‘Boris Johnson heeft ons verraden met de deal. We willen vertrekken uit de EU maar we gaan niet akkoord met deze deal’. Zo hopen ze steun te krijgen.’’
Wat is zijn motivatie om politiek actief te zijn?
,, Het systeem moet veranderen, de manier waarop Stormont werkt. De mensen die aan de macht zijn, weten hoe het anders kan, maar dat willen ze niet omdat het niet in hun voordeel is. De DUP en Sinn Fein hebben allebei belang bij het huidige systeem. Het zorgt voor een verdeelde samenleving en zorgt ervoor dat de kiezers van DUP en Sinn Fein in grote getale opkomen. En dan stemmen ze toch op dezelfde partijen, omdat ze dat altijd gedaan hebben en omdat ze willen voorkomen dat de andere partij erin komt.’’ Volgens Joe moet dat anders. ,,Stempatronen moeten veranderen. Veel mensen moeten van mening veranderen. Alliance krijgt steeds meer steun. Mensen gaan voor derde weg. Alliance heeft nu councillors, kamerleden en een zetel in het Europees parlement. Met veel hard werk en vastberadenheid kunnen we de grootste partij worden.’’
Maar het is niet eenvoudig om het systeem te veranderen. En beide grote partijen zien Alliance als een bedreiging voor hun eigen hegemonie. ,,Ze zijn bang voor ons. In het kiesdistrict North Down zegt de DUP ‘Alliance steunt de IRA’. Ook de nationalisten zijn bang en zeggen ‘Alliance stemt altijd mee met de DUP’. Maar in werkelijkheid zijn het juist de DUP en Sinn Fein die hetzelfde stemmen.’’
Joe wil later graag politicus worden in de regio East Londenderry. ,,De volgende lokale verkiezingen zijn in 2022.’’ Politiek ziet hij als een soort liefdadigheidswerk. ,,Het gaat er niet om dat ik een carrièrepoliticus wil worden en m’n eigen carrière centraal stel, maar dat ik het doe om mensen te helpen.’’
De verkiezingen gaat Joe tot in de vroege uurtjes van de ochtend volgen. Zijn voorspelling is dat de DUP zetels gaat verliezen. De partij heeft nu 10 MP’s. Hij denkt twee, maar het kunnen er ook vier worden. ,,Misschien worden ze wel uit Belfast geknikkerd. It’s going to be disastrous for them.’’ Voor Alliance rekent hij op 1 of 2 zetels. ,,Maar op een goede nacht kunnen we vier zetels winnen.’’