‘We are confident that the outcome will be favourable to us’
GREENCASTLE – De strijd tegen de komst van een goudmijn en een verwerkingsfabriek in het Noord-Ierse Greencastle gaat iedereen aan. Met als inzet het behoud van de mooie Sperrin Mountains. Dat vindt onafhankelijk raadslid Emmet McAleer uit Creggan. ,,It’s very important as to not limit this a unionist, or a nationalist, or a green or an orange idea. The pollution doesn’t stop in Greencastle. It will spread throughout.’’
Vormt de aanwezigheid van goud in The Sperrins – ‘an area of outstanding natural beauty’ – een bedreiging voor de toekomst van dit mooie gebied in Noord-Ierland? Het prachtig glooiende terrein met de mooie vergezichten en de groene heuvels wordt nu vooral agrarisch gebruikt, maar het Canadese bedrijf Dalradian wil een goudmijn beginnen in Greencastle, in het midden van de Sperrin Mountains. Bij die goudmijn moet ook een verwerkingsfabriek komen waar met cyanide het goud wordt gescheiden van de rest van het gesteente.
Tijdens mijn bezoek vorig jaar heb ik al verslag gedaan van het verzet onder de lokale bevolking tegen de goudwinning. Ik ontmoette er vastberaden actievoerders die vanuit een caravan vlakbij de beoogde goudmijn hun acties coördineerden en in de gaten hielden dat Dalradian geen voorbereidende werkzaamheden verrichtte voor de goudmijn. In dat geval werden snel andere actievoerders opgeroepen en kon bijvoorbeeld de weg worden geblokkeerd.
Op woensdag 17 juli 2019, een jaar later, ben ik opnieuw te gast in het protestkamp in Greencastle. De gemeente heeft de actievoerders gesommeerd het protestkamp met daarop inmiddels twee caravans te ontruimen voor 17 juli. Anders volgt een dwangsom en dreigt een ontruiming. Maar de actievoerders in Greencastle zijn niet van plan te vertrekken. Zij hebben een groot feest georganiseerd om de gemeente te laten zien dat ze nooit zullen opgeven. Een van de gasten is onafhankelijk raadslid Emmet McAleer. Er staan vandaag twee caravans en twee tenten. En een derde caravan is als een soort boomhut geplaatst in de bomenrij aan de zijkant. En ondertussen regent het buiten, staan de barbecues aan, zijn er hapjes en is er muziek.
Dat er hier goud in de grond zat, was al langer bekend, maar tijdens de periode van The Troubles (1969-1998) leek het niet raadzaam om dat goud op grote schaal te winnen. Het gebied waar naar goud wordt gezocht, ligt in sterk nationalistisch-katholiek gebied. En bij de goudwinning worden ook explosieven gebruikt. Niet handig in een situatie die al explosief is… Het verhaal gaat dat de toenmalige politie, de RUC (Royal Ulster Constabulary), tijdens The Troubles het gebied niet over de weg in durfde. Dat gebeurde met helikopters. Nadat de strijdbijl in Noord-Ierland werd begraven, bezegeld met het Goede Vrijdagakkoord in 1998, werd ook de goudwinning weer interessant.
Bijzonder is de verwerkingsfabriek die Dalradian in Greencastle wil bouwen. In die fabriek kunnen ter plekke uit het erts de goudstaven worden gesmolten. Daarvoor moet dan dagelijks wel twee ton cyanide worden gebruikt. ‘Allemaal veilig en volgens de regels’, zegt het Canadese bedrijf Dalradian, maar hoe betrouwbaar zijn de garanties dat er geen fouten gemaakt worden en dat er geen cyanide terechtkomt in de nabijgelegen Owenkillew rivier, die op zijn beurt weer in verbinding staat met de Foyle bij Derry. Wat zijn dan de gevolgen voor het grondwater, de vissen, het milieu? En wat betekent de goudmijn en de fabriek voor de toekomst van het dorpje Greencastle dat op een kilometer afstand ligt?
De strijd rond de goudmijn nog lang niet gestreden. Het kan een ecologische ramp betekenen voor Noord-Ierland, waarschuwen de actievoerders. Er ligt nog steeds de aanvraag van het Canadese bedrijf Dalradian voor de goudmijn en verwerkingsfabriek. De Noord-Ierse regering moet daar uiteindelijk een besluit over nemen, maar die Noord-Ierse regering is er niet omdat de twee grote partijen DUP en Sinn Fein niet willen samenwerken er geen regering kan worden gevormd. Tegelijkertijd lopen er nog allerlei juridische procedures tegen de goudmijn
Onafhankelijken
Waar in Nederland lokale partijen het vaak goed doen bij gemeenteraadsverkiezingen, zijn er in verschillende gemeenteraden in Noord Ierland steeds vaker onafhankelijke kandidaten. Het duidt op onvrede met de twee grote partijen DUP en Sinn Fein. In de gemeenteraad van Derry en Strabane zijn vier onafhankelijke raadsleden gekozen. Zij zijn tegen de komst van de goudmijn in Greencastle. Een van hen, Paul Gallagher, is woensdag op het ‘feestje’ in Greencastle. Na een aangenomen motie van Gallagher laat de gemeenteraad van Derry en Strabane onderzoeken of er juridische maatregelen genomen kunnen worden tegen het Departement van Economische Zaken in Stormont. Eerder verleende dit departement onderzoeksvergunningen aan onder meer Dalradian. Gallagher zegt dat die proefboringen in strijd zijn met het eigen lokale beleid op het gebied van duurzaamheid, bevorderen van toerisme, groen en milieu.
Het afgelopen jaar hebben de actievoerders in Greencastle zich ook politiek georganiseerd. Zo hebben ze nu ook hun eigen ‘anti-goudmijn’ raadslid in de gemeenteraad in Omagh zitten. Als onafhankelijk kandidaat werd Emmet McAleer in mei 2019 op overtuigende wijze gekozen. De zetel die McAcleer heeft gewonnen, was traditioneel van Sinn Fein. Emmet McAleer is een jonge, energieke vent. Hij heeft een zwarte baard, met wat grijze plukjes. Hij is welbespraakt en zelfverzekerd. ,,De mensen hier zijn ongerust en bezorgd wat er vandaag zou kunnen gebeuren omdat de planners van Fermanagh en Omagh dit ontruimingsbevel hebben doen uitgaan.’’ McAleer legt uit dat het ontruimingsbevel uit de ambtenarij komt. ,,We vragen ons af wie hier achterzit, wie dit besluit heeft genomen om de caravans te verwijderen.’’
McAleer heeft politiek gestudeerd op Queens Universitity in Belfast. ,,Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in politiek. Onafhankelijk zijn, heeft ook voordelen’’, vindt hij. ,,Want je hoeft je niet te houden aan de partijlijn. De partijlijn kan ook beperken als je instructies niet vanuit Omagh of Fermanagh komen, maar vanuit Belfast of in Dublin. Ik hoop dat mensen zien dat ik niet een of andere gek ben die alleen maar schreeuwt. Er zit logica en motivatie in wat ik zeg.”
,,Er zijn al 16.500 bezwaarschriften ingediend tegen de aanvraag van Dalradian. Ik hoop dat mensen zien dat wat we willen beter is voor de gemeenschap en voor dit eiland dan wat korte termijn banen en geld voor een bedrijf in Canada.
Dit is primair een agrarisch en toeristisch gebied. Daar moeten we in investeren en niet in een cyanide verwerkingsfabriek, explosies en giftige metalen. Hoe moeten we toeristen trekken als ze giftige stoffen inademen, of als de rivieren verontreinigd zijn? Er zijn niet veel voorbeelden van een goudmijn en een cyanide verwerkingsfabriek die ergens gebouwd worden zonder dat er incidenten plaatsvinden. Als raadsleden zich daar meer bewust van worden, hoop ik dat ze luisteren naar hun gezond verstand en met ons optrekken.”
Politieke stem
Een politieke stem geven aan de inwoners van Greencastle en omgeving die tegen de plannen voor een goudmijn zijn. Daar gaat het Emmet McAleer om. ,,We hadden het gevoel dat we lange tijd genegeerd zijn, of zelfs niet op een goede manier vertegenwoordigd. De enige politieke stem die de mensen hier hebben, zijn hun lokale politici. Er is geen Noord-Ierse regering in Stormont en Sinn Fein stuurt geen parlementsleden naar Westminster.’’ De enige manier om de mensen die tegen de goudmijn zijn een politieke stem te geven, was zelf een kandidaat naar voren te schuiven. Dat werd Emmet McAleer. Een voorbeeld van ‘people’s politics’. ,,Ik kreeg veel steun van de mensen in Greencastle, Gortin en Creggan. Ik voerde campagne met een sterk anti-mijnbouwprogramma. ,,It’s amazing how this campaign has grown. Now there are thousands of people watching on facebook and twitter. Alle zes raadsleden uit het district Mid Tyrone, waaronder McAleer zeggen dat ze tegen goudmijn zijn. ,,Op papier is de hele gemeenteraad tegen de goudmijn. Maar het gaat er niet om alleen maar wat te roepen. Je moet doen wat je zegt.’’
McAleer ziet de inwoners van Greencastle als de beschermers van het landschap voor de volgende generaties. ,,Mensen hebben hier generaties gewoond. Ze willen niet dat het land wordt uitgebuit. Ze willen het behouden voor toekomstige generaties. The real gold is this area.’’ Volgens McAleer heeft de protestactie mensen en buren bij elkaar gebracht, maar hij ontkent niet dat er ook verdeeldheid binnen het dorp bestaat. Sommige mensen vallen voor de verhalen over werkgelegenheid voor de regio en zijn gevoelig voor financiele prikkels. ,,De goudmijnindustrie houdt zich wereldwijd aan een draaiboek’’, stelt McAleer. ,,Ze gaan op zoek naar sleutelfiguren binnen de gemeenschap en proberen die aan hun kant te krijgen. Financieel, door een voetbalclub te sponsoren, of een kerk, een verzorgingstehuis.’’ ‘Buy into the community’, noemt McAleer dat. ,,Veel mensen raakten er daardoor bij betrokken. Misschien hadden ze niet door wat het gevaar was. Sommige mensen hebben ons privé gezegd dat als ze hadden geweten wat de bedoeling was, ze niet hadden gedaan wat ze gedaan hebben. Er zijn ook mensen die graag wat geld eraan verdienen. But if you can’t breath the air or drink the water, what good is your money to you?’’
Het verzet tegen de goudmijn is geen vorm van nationalistische of unionistische politiek, vindt McAleer. ,,We hebben steun van mensen van allerlei groeperingen. ,,This is not a green (catholic) or orange (protestant) issue. The opposition against the goldmine is definitely growing. If the people don’t want it, it won’t happen. I can’t see it happening. We zijn vol vertrouwen dat we het gelijk aan onze zijde hebben en dat het resultaat in ons voordeel zal zijn.