DERRY/STRABANE – Direct na mijn bezoek aan de ‘Light into Darkness’ wandeling in Derry, rij ik in alle vroegte via de A5 naar Strabane. De stad Derry en Strabane horen bestuurlijk gezien bij elkaar. Strabane is een interessante grensplaats langs de grens met de Republiek Ierland.
door John Spijkerman
Het is net over zessen als ik wegrijd. Als ik een half uur later in Strabane aankom, besluit ik eerst wat rond te rijden om mezelf een beeld te vormen van het plaatsje, dat op dit tijdstip uitgestorven is. Ik rij richting stadscentrum en kerk en passeer het politiebureau waar een muur omheen staat. In Derry heb ik al een foto gemaakt van het als fort beveiligde politiebureau met camera’s en dat wil ik hier in Strabane ook doen. Ik parkeer mijn auto even verderop en loop gewapend met mijn camera naar het politiebureau. Net als ik wil aanleggen, stopt er naast me een auto en stapt er een politieagente uit met kogelvrij vest. Ze vraagt me indringend wat ik aan het doen ben, terwijl ze m’n auto bekijkt. Ze zegt me dat wat ik nu aan het doen ben – een foto aan het nemen van een politiebureau op dit tijdstip – uitgelegd kan worden als een terroristische activiteit en dat ik daarvoor aangehouden kan worden.
Even denk ik dat ik figureer in een of ander candid camera programma en dat er opnamen gemaakt worden door de camera’s bij het politiebureau, maar al snel blijkt dat het ernst is. Ze vraagt me om m’n identiteitspapieren en ik geeft haar m’n rijbewijs. Ze gaat terug naar de auto en neemt contact op met een collega om m’n gegevens te checken. Voorin de auto zit een andere agent verveeld voor zich uit te staren. Als ze weer terugkomt, leg ik uit dat ik journalist ben en geïnteresseerd ben in actuele ontwikkelingen en in Brexit en dat er nergens staat dat je geen foto van een politiebureau mag nemen. Ze zegt dat de politie op z’n hoede is. Zeker nadat er vorige week drie valse bommeldingen zijn geweest in Derry, waarbij er pakketjes zijn neergelegd bij de ouders van katholieke agenten. De pakketjes, zijn er neergelegd om politieagenten te intimideren. Zoiets van we weten niet alleen waar jij woont, maar ook waar je ouders wonen en we weten ze te vinden….
Daarom is de politie alert en moet ik uitleggen wat ik hier aan het doen ben in alle vroegte… De agente is alleraardigst en wil ook nog even de binnenkant van mij auto zien. Het voorval is m’n eerste – en hopelijk laatste – negatieve ervaring met de politie in Noord-Ierland.
Ik moet denken aan een gesprek dat ik twee weken eerder heb gehad met Peter Mullan, die voor Sinn Fein zitting had in een commissie die na het Goede Vrijdagakkoord uit 1998 praatte over de omvorming van de politie in Noord-Ierland tot een door alle Noord-Ieren aanvaarde politie. De voorloper van de huidige Police Service Northern Ireland, PSNI, heette RUC (Royal Ulster Constbulary). Die RUC werd door de katholieken beschouwd als een partijdige, door protestanten gedomineerde politiemacht en een verlengstuk van de Britten.
,,Ik was afgevaardigde voor Donegal op de partijbijeenkomst over de politie die we in Dublin organiseerde’’, legt Peter Mullan uit. ,,Sinn Fein accepteerde de politie niet. In de nieuwe opzet werd de politie een politiedienst en geen politiemacht. ‘A service and no force’. En er werd een ‘recruiting drive’ georganiseerd om binnen de politie een verhouding te krijgen van 60 procent protestanten en 40 procent katholieken. Ik was onderdeel van het proces om mensen ervan te overtuigen dat dit de weg was die we moesten bewandelen.’’
Dat niet iedereen daarvan overtuigd is, is me inmiddels ook duidelijk geworden. Zowel in de meer protestantse wijk Waterside in Derry als in het door katholieke nationalisten gedomineerde Bogside heb ik anti PSNI-leuzen en pamfletten gezien. Daarin wordt de PSNI nog steeds als een partijdige politiemacht gezien, waarmee je niet moet collaboreren.
Het verklaart waarom politiebureaus in Noord-Ierland afgeschermd worden als forten, met camera’s worden beveiligd en waarom ik op zaterdagmorgen in Strabane word aangehouden als ik een foto maak van een politiebureau.
