MARYPORT – Ik ben de grens met Schotland nu echt overgestoken – mijn Rubicon – en rij naar Carlisle. Een wat grote stad in het uiterste noordwesten van Engeland in Cumbria. Veel zin in een stad heb ik niet. Ik loop over de brede promenade in het centrum en merk hoezeer het hier lijkt op welke willekeurige Nederlandse grote stad. In Carlisle bezoek ik de grote, deels 12e eeuwse, kathedraal bij het centrum.
Ik zet koers naar een aantal kustplaatsjes in het Westen van Cumbria en kies voor Maryport. Daar wil ik kamperen bij de plaatselijke rugbyclub. Als ik aankom in Maryport en na wat gezoek het terrein van de rugbyclub vind, zie ik hoe er rondom het speelveld een aantal grote caravans en campers staat opgesteld. Als een soort skyboxen kijken ze uit over het veld. Ik leg contact met wat de enige echte kampeerders blijken te zijn en krijg het telefoonnummer van John Shimmings, de voorzitter van de rugbyclub, die ook mijn ‘campingbaas’ blijkt te zijn.
De caravans en campers worden door de weeks bewoond door bouwvakkers van onder meer het bouwbedrijf Armstrong, die hier in de buurt aan het werk zijn, maar die uit een ander deel van Engeland komen. Sommigen komen uit Newcastle. De hele week bivakkeren ze hier in een caravan of camper langs het rugbyveld. En op vrijdagmiddag gaan ze naar huis om hier ’s maandags weer te komen. Sommigen doen dit al vijf jaar.
Ik bel John Shimmings die even later het terrein komt oprijden en ontvang een sleutel voor gebruik van een wc en badkamer. Volgens mij is het gewoon het gehandicaptentoilet dat als badkamer door de ‘campingasten’ kan worden gebruikt. De prijs-kwaliteitverhouding is precies goed. Twintig pond voor twee nachten. Ik praat nog even met mijn naamgenoot John die vroeger een klusbedrijf had, maar nu gepensioneerd is. Ik vertel hem over Brexit en de bedoeling van mijn reis. Hij zegt dat ie voor Brexit is en dat dit voor de meeste mensen in Cumbria geldt. De afgelopen tien jaar is het hier in Cumbria economisch nou niet denderend gegaan. Er wordt hier niet veel over Brexit gepraat. Het is voor het eerst in twaalf maanden tijd dat iemand hem ernaar vraagt. Wel hebben we het nog over Sellafield, de kerncentrale. In het verre verleden is er radioactief afvalwater gelekt. Er zijn hier veel kankergevallen in Cumbria. Zelf had hij 5 jaar geleden ook kanker. Hij heeft nog wel wat klusjes gehad in Sellafield. Gelet op het grote aantal kankergevallen lijkt een relatie met Sellafield voor de hand te liggen, maar wat moet je? Sellafield is een belangrijke werkverschaffer hier in de regio. Er werken zo’n 10.000 mensen, zegt John.
Rome
Na ons gesprek verken ik het kustplaatsje Maryport, met een kleine haven. De zee is woest en beukt op de kade. Ik kan Schotland zien liggen. Het winkelaanbod in het centrum van Maryport is beperkt. Aan de rand is een Lidl. Ik loop nog even naar het Romeins Museum waar een richtingaanwijzer aangeeft dat het 1147 mijl is naar Rome. Zo’n 1900 jaar geleden vormde deze regio de grens van het Romeinse Rijk. Hier in de buurt ligt het begin of eind van Hadrians Wall, de muur die keizer Hadrians in de 2e eeuw liet aanleggen om de grenzen van het Romeinse Rijk te beschermen tegen de agressieve Picten in het noorden, het gebied dat wij nu Schotland noemen.
Als ik terugkom op het rugbyveld wordt er getraind. Het terrein staat vol met auto’s. De bouwvakkers zijn ook thuisgekomen. Ik ga in m’n auto zitten omdat het begint te spetteren. Even later komt er een man naar m’n auto die op m’n zijruitje tikt en een gesprek begint omdat hij heeft gehoord dat ik een reporter ben en over Brexit schrijf. Hij is tegen en hij is hier een kleine minderheid. De man heet Terry Mc Keown. Hij is penningmeester van de club. We gaan het clubhuis in waar we ons gesprek voortzetten.
De 73-jarige Mc Keown voelt zich onderdeel van een zeer kleine minderheid in West Cumbrië met zijn uitgesproken pro EU-standpunt. Als vrijwilliger een penningmeester is hij verbonden aan de lokale Netherhall rugbyclub in Maryport. ,,Er zijn hier niet veel mensen die het met me eens zijn. Ik ga elke vrijdagavond uit met negen mannen, maar er is er maar een die het met me eens is dat we in de EU moeten blijven. En op de zondagavond ga ik ook uit met een groep mannen en dan zijn ze allemaal tegen me.’’
Oorspronkelijk komt Terry uit Manchester. ,,Ik heb een Manchester accent en woon hier al 47 jaar. Ik kan met iedereen overweg, maar voor hun ben ik nog steeds de ‘Manchester bastard’ die ze komt vertellen wat ze moeten doen.’’ Regelmatig discussieert hij met vrienden en bekenden die voor Brexit zijn, maar hij kan niet tot ze doordringen. ,,Ze hebben niet door waar ze mee akkoord gegaan zijn.’’
Racisme
Hij heeft er wel een verklaring voor. ,,De bevolking is heel erg op zichzelf gericht. Tot dertig jaar geleden waren de wegen hier heel slecht. Mensen kwamen het eigen gebied niet uit. Bijna 60 procent heeft hier voor Leave gestemd. Ze hebben een hekel aan iedereen die hier niet vandaan komt. Die houding is hier diep ingebakken. West-Cumbria is heel lang geïsoleerd geweest. Mensen zijn heel erg op zichzelf. Er heerst een groep- of dorpsgevoel. ,,Mensen uit verschillende plaatsen haten elkaar. Welke kansen hebben buitenlanders dan?’’
Volgens Terry Mc Keown wordt er ook gediscrimineerd. ,,Ik heb medelijden met zwarte mensen hier. Er is hier sprake van zware discriminatie, ‘bad racism’. Er zijn hier niet veel gekleurde mensen in Cumbria misschien 0,5% van de inwoners. They get a lot of abuse. Als een zwarte man een pub binnenstapt, wordt ie door iedereen aangestaard en onderling praten ze over hem. In de trant van ‘That black bastard. What is he fucking doing here?’’
Ze zeggen ‘Buitenlanders pikken onze banen in’. Dan zeg ik ‘Noem me eens iemand in deze stad die z’n baan is kwijtgeraakt omdat een buitenlander z’n baan inpikte’. Dat weten ze niet. Dan zeg ik ‘Wat zou jij doen als je een hartaanval had en er was een Poolse hartchirurg die je kon helpen. Zou je dan zeggen ‘Ik wil geen Pool of een Zweed of een Tsjech’. Dan zeggen ze tegen me dat ik de verkeerde vragen stel. Ik vraag ze wat er met de National Health Service (NHS) gaat gebeuren als alle buitenlanders wegmoeten. Dan zeggen ze ‘Niets’ We rekruteren gewoon mensen’’. Maar dat personeel hebben we niet op de plank liggen. Mensen moeten worden opgeleid en praktijkkennis opdoen. Dat kost tijd. En onze eigen bevolking wordt er intussen ook niet gezonder en jonger op…’’ ,,En,’’ vraagt Terry zich af. ,,Hoe moet het verder met de landbouw. Onze boerderijen worden voor een belangrijk deel gesubsidieerd door de EU. Wie gaat dat straks betalen? Dan zeg ik tegen ze ‘Jij gaat dat betalen. De prijzen voor varkensvlees, rundvlees, brood en zuivel gaan omhoog’.’’
Dat het ‘Leave-kamp het referendum heeft gewonnen, verbaasde Terry. Hij dacht dat de krantenkoppen van de ‘Red tabloidpapers zoals The Sun, The Daily Mirror, The Daily Express en de Daily Mail vooral retorisch waren. ,,Ik kon het niet geloven. En alle leugens die ze verkochten. Da we 3 miljoen pond per week terug zouden krijgen. Mensen geloofden dat. Ze denken dat we nog steeds beter af zullen zijn op onszelf. Ik denk dat dat zeker niet zo zal zijn. Het wordt een ramp. Belangrijke CEO’s zeggen dat als we geen goede deal krijgen, het banen zal kosten. De mensen hier geloven dat gewoon niet, maar ik wel.’’
Referendum
Terry is voorstander van nog een referendum over de Brexit-deal. ,,Mensen zeggen ‘We hebben een referendum gehad en er moet geen nieuw referendum komen, want we weten alle feiten’. Maar in 1973 hadden we ook een referendum om in de EU te komen. Toen stemde 58 procent voor. En dat hebben ze nu teruggedraaid.’’ Daarom ziet hij geen probleem om nog een referendum te houden. Volgens Terry is het de schuld van David Cameron die met een referendum de Brexiteers in z’n eigen partij wilde paaien. ,,Ik verwijt het ook de politici. Ze hadden geen Plan B.’’ Het Verenigd Koninkrijk gaat economisch veranderen na Brexit en ook politiek verwacht Terry grote veranderingen. ,,The shit will hit the fan.’’