De Britse democratie werkt volgens het First Past The Post system. De grootste partij in een kiesdistrict mag de MP leveren. Wie het eerst bij de finish is, al is het met een neuslengte verschil. ‘The winner takes it all’. De andere partijen krijgen helemaal niets. Bij deze Brexitverkiezingen zorgt het Britse kiessysteem ervoor dat partijen allianties sluiten. De Remain kandidaat/partij die bijvoorbeeld de grootste kans heeft om te worden gekozen, krijgt dan vrij spel van andere Remainpartijen. De rijke schakering aan partijen, kenmerkend voor een democratie, wordt dus vrijwillig voordat de verkiezingen worden gehouden, ingeperkt.
In het hele Verenigd Koninkrijk zijn er 650 kiesdistricten bij deze General Election. Eigenlijk worden er 650 verschillende verkiezingen in 650 kiesdistricten. Sommige kiesdistricten zijn groot en dunbevolkt, andere zijn stedelijk en dicht bevolkt. Ook het aantal kiezers per district verschilt en kan grofweg tussen de 60.000 en 90.000 liggen. Eens in de zoveel tijd worden de grenzen van een kiesdistrict opnieuw vastgesteld of veranderd. Dat is een politieke gevoelig onderwerp, want het veranderen van de grenzen kan betekenen dat de samenstelling van de kiezers in een district verandert.
En dan nog even over die allianties
Zo hebben de Groene Partij, de Liberaal Democraten en Plaid Cymru uit Wales in zestig kiesdistricten afgesproken wie van de drie partijen mee gaat doen als Remainkandidaat. Dit pact draagt dan ook als naam ‘Unite to Remain’.
De Brexit Partij heeft ook eenzijdig zo’n soort pact gesloten met de Conservatieve Partij. De Brexit Partij doet alleen mee in kiesdistricten waar een Labour MP zit. Om de Leave vote niet op te splitsen tussen Conservatieven en Brexit Partij wil Nigel Farage voorkomen dat een Remainer er met de buit – en met de MP – vandoor kan gaan.
Een partij als de Labour Partij die geen duidelijk Remain of Leave standpunt inneemt, kan moeilijk meedoen aan dit soort allianties. Natuurlijk kunnen de kiezers Labour vooral als Remain zien, maar honderd procent zekerheid is er niet. Potentieel verzwakt dat de Remain vote omdat de Remainstemmers worden verdeeld over meerdere Remainpartijen. Kiezers moeten dan zelf bepalen hoe ze strategisch gaan stemmen.
Iets soortgelijks zie je in Belfast in Noord Ierland , waar de Remainpartijen samenwerken om ervoor te zorgen dat een Remainkandidaat wordt gekozen. Bij het Referendum in 2016 stemde Belfast voor Remain, maar bij de verkiezingen in 2017 werden in Belfast drie DUP Brexiteers gekozen. Dat willen de Remainpartijen dit keer voorkomen.
Sinn Fein doet niet mee in Oost Belfast en Zuid Belfast waar de kansen van respectievelijk Naomi Long van The Alliance Party en Claire Hannah van de SDLP beter zijn. En de SDLP en The Greens doen niet mee in Noord Belfast om Sinn Feinkandidaat John Finucane niet in de wielen te rijden.
Partijstrategen beoordelen wat hun kansen zijn en of ze wel of niet in een kiesdistrict mee moeten doen. Als een andere Remainpartij meer kans heeft, wordt afgesproken niet mee te doen en je te concentreren op kiesdistricten waar je meer kans maakt. De enige partij die niet meedoet aan dit vormen van allianties is de partij die het woord Alliance in z’n naam meedraagt: The Alliance Party.
Dat je je kansen wilt maximaliseren om een Remain of Leave MP te kiezen, lijkt begrijpelijk. Tegelijkertijd ondermijnt dit het democratische systeem waarin keuzevrijheid en een veelheid aan partijen een belangrijk gegeven is. Alhoewel Brexit het belangrijkste onderwerp is, zijn er ook andere onderwerpen waar partijen duidelijk van mening verschillen. Die verschillen, zo kenmerkend voor de democratie, worden nu tijdelijk terzijde geschoven.