TAIN LON – Omdat Wales zo dichtbij is, ga ik vrijdagmorgen vanuit Greasby bij Liverpool op weg naar Caernarfon in Noord Wales. Caernarfon is bekend vanwege z’n oude kasteel dat in de 13e eeuw werd gebouwd. In een ver verleden heb ik het plaatsje en het kasteel al eens bezocht. Wat meteen opvalt als je Wales binnenrijdt, is het gebruik van het Welsh op de verkeersborden. De Welsh zijn dol op het gebruik van medeklinkers. Net als Iers en Schots is Welsh een Keltische taal. Het verschil met de twee andere talen is dat het Welsh nog op behoorlijke schaal wordt gesproken. Vooral in Noord Wales, zijn er veel inwoners voor wie Welsh de moedertaal is.
door John Spijkerman
Ik ben in het graafschap Gwynedd. Bij het Brexit-referendum in 2016 stemde een ruime meerderheid van de bevolking, zo’n 58,5%, hier voor Remain. Dat was opmerkelijk, omdat als je naar Wales als geheel kijkt een meerderheid, 52,5%, voor Leave was. Ik fotografeer m’n eerste ‘Welsh dragon’ vlaggen en overweeg waar ik de nacht zal doorbrengen. Ik vind een soort boerencamping die de naam Henbant draagt en ga op weg naar het exotisch klinkende plaatsje Tain Lon, niet zo heel ver van Snowdonia. Het laatste stukje weg is weer vertrouwd ‘single track’. Alleen is het weggetje dit keer nog iets smaller dan normaal. Uiteindelijk kom ik uit bij Henbant farm. Daar ontmoet ik de eigenaar Matthew Swarbrick. Hij dirigeert me naar een plek waar ik mijn auto parkeer. Ik sta midden tussen de hooibalen, maar in het open veld met een prachtig uitzicht op zee. Ik raak in gesprek met Matthew die me uitnodigt voor een kop thee of koffie.
Matthew vertelt dat hij en zijn vrouw Jenny hiervoor in de buurt van Bristol woonden. Dat wil zeggen, Matthew was het grootste deel van het jaar in het buitenland. Hij werkte als assistent-producent voor succesvolle BBC natuurproducties Earth Life en Frozen Planet. Vijf jaar geleden kocht hij dit stuk land met daarop een vervallen boerderij met de bedoeling er een soort zelfvoorzienende boerderij van te maken. Matthew is nu 39. Hij heeft twee kinderen en zijn vrouw kan elk moment bevallen van een derde kind. Morgen is ze uitgerekend. Met een beetje geluk wordt m’n eerst Brexit-baby geboren. Waarschijnlijk wordt het dit keer een thuisbevalling.
Matthew Swarbrick is een Engelsman die in Wales woont. ,,Ik kom uit Yorkshire. Ik heb een undergraduate degree gehaald in Wales. Ik werd verliefd op het land en kwam steeds terug in Noordwest Wales.’’ Matthew en zijn vrouw wilden een boerderij kopen. Bij hun zoektocht naar een geschikte plek stuitten ze op de Henbant farm. ,,Aanvankelijk wilden we maar 2,5 hectare land. Ik wilde weg bij de TV en we zouden ons eigen huis bouwen en groente verbouwen en baby’s krijgen. Toen vonden we deze plek die veel groter is. Vijftig jaar lang had hier niemand gewoond. De boerderij was vervallen. Dit stond al lang te koop, maar ze wilden er te veel geld voor hebben.’’ Matthew en Jenny hebben nu zo’n dertig hectare land. Ze zijn al vijf jaar aan het verbouwen en opknappen en er moet nog heel veel gebeuren. ,,We moesten eerst zorgen voor water en elektriciteit en een dak boven ons hoofd.’’
Ecologisch
Matthew is boer, maar wel een bijzondere. Hij is een voorstander van regeneratieve landbouw. Het heeft wel iets van ‘biologisch boeren’. ,,Landbouw moet ecologisch zijn’’, vindt hij. ,,Duurzaam. We willen de kwaliteit van de grond beter maken. We willen bewijzen dat je een bestaan kunt opbouwen met een klein stuk land.’’ Op dit moment heeft hij twee koeien en honderd schapen. Hij verbouwt z’n eigen groenten. Genoeg voor zichzelf en voor zijn campinggasten.
Matthew wilde als jongen al boer worden. ,,Toen ik 10 was, las ik een boek over zelfvoorziening. Het was de bijbel uit mijn jeugd.’’ Hij vindt het nog steeds een beetje onwennig om zichzelf boer te noemen. ,,Boeren hebben een erg belangrijke taak. Het is erg authentiek beroep waar je vieze handen van krijgt. Ik heb een band met de natuur en ik hou van dieren. Ik hou van de combinatie van een boerderij en het gezelschap van mensen. Ik denk dat er mensen op een boerderij moeten rondlopen. We hebben een kampeerterrein en vier ‘glamping units’ die mensen kunnen huren: kleine ronde houten hutten. Twee hutten kunnen het hele jaar door verhuurd worden. De andere twee zijn een soort tent die in de winter worden neergehaald. De inkomsten hieruit vormen de kern van ons inkomen. We moeten in staat zijn om de mensen die hier verblijven en de lokale gemeenschap te voeden. In de zomer hebben we hier vijftig mensen op de camping. Wij produceren genoeg voedsel, vlees en melk. Onze gasten kunnen helpen met eieren rapen en ze kunnen werken in de tuin. Dat is het idee.’’
,,Farming is the answer to the world problems’’, denkt Matthew. Hij voorziet dat er in de toekomst meer van dit soort kleine zelfvoorzienende boerenbedrijven zullen ontstaan. ,,Met gezonde, duurzame landbouw kun je de problemen van de wereld oplossen. Ik geloof niet dat de steden duurzaam zijn. Mensen moeten terug naar de landbouw. Nu werkt een klein deel van de mensen op het land. Dat aandeel moet misschien wel naar tien of twaalf procent van de bevolking. Er zijn hier in Wales veel vervallen boerderijen. Vroeger woonden hier veel meer mensen. Dat moeten we terug krijgen.’’ Hij wil straks een hoogwaardig micro zuivelbedrijf hebben. Nu heeft hij twee koeien. Dat moeten er zes worden
Welsh
In de omgeving staan hij en zijn vrouw bekend als Matthew en Jenny Henband. In landelijk Wales is het de gewoonte om de naam van de boerderij te koppelen aan de persoon. ,,Henband betekent oude vallei.’’ Matthew woont in een gebied waar 86 procent van de bevolking Welsh als moedertaal heeft. ,,Er is een sterke lokale gemeenschap.’’ Als Engelsman is het soms lastig onderdeel van die gemeenschap te zijn alhoewel hij en zijn vrouw wel de taal leren. En zijn kinderen gaan naar een school waar Welsh wordt gesproken. ,,Ik noem mezelf Brits en niet Engels. Ik hou niet van het nationalisme dat rond het woord Engels hangt. ‘The Welsh love Wales’. Ze houden van het land waar ze vandaan komen en identificeren zich daar sterk mee. De mensen in Wales, noemen zichzelf niet Brits, maar Welsh. Iemand uit Wales zou het beschermen van de eigen identiteit, belangrijker vinden dan geld verdienen. Iemand uit Engeland heeft die verbinding verloren. Engeland heeft z’n identiteit verloren: de liefde voor het eigen land. Je kunt nooit een Welshman worden. Ik weet niet hoeveel generaties je hier moeten wonen om Welsh te worden, maar ik ben tevreden als ik mezelf Brits kan noemen.’’
Brexit
,,Ik was fel tegen Brexit. Ik ben tegen elke vorm van nationalisme. Ik denk dat we geen grenzen nodig hebben, die doen meer kwaad dan goed. Ik ben ook bang dat een klein land eerder verkeerde besluiten neemt, dan de Europese Unie. In Europa zijn er veel drempels die voorkomen dat éen land z’n wil aan de anderen kan opleggen. Nu weet ik het niet meer. Ik wil niet uit de EU. Ik wil dat mijn kinderen kunnen reizen, maar ik hou wel van de ‘shake up’ die Brexit veroorzaakt. Voor veel schapenboeren in Wales zal het financieel lastig worden. Oudere boeren zijn afhankelijk van subsidies. De grondprijzen zullen waarschijnlijk dalen. Dat biedt mogelijkheden voor kleine boeren, maar ook voor grote boeren.’’
,,Ik geloof in eigen verantwoordelijkheid, maar wil mezelf niet afgrenzen van anderen. De oplossing voor veel problemen in de wereld is dat mensen verantwoordelijkheid nemen voor wat ze doen. Aan de andere kant heeft de wereld grotere problemen dan Brexit, denk aan klimaatverandering en massa immigratie.’’
Alhoewel Matthew niet uitsluit in de toekomst weer wat radiowerk te gaan doen voor de BBC, wil hij ook boer blijven. ,,Toen we het huis bouwden, hebben we de slaapkamer afgewerkt met houten planken. ‘Die planken moeten wel erg mooi zijn’, zei ik toen. ‘Want ik kijk ook naar dat houten plafond als ik doodga’.’’
